Медиацияга оид келишув 3 турда тузилиши мумкин:
медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишув — низо келиб чиққунига қадар ёки у келиб чиққанидан сўнг тарафларнинг низони медиация тартиб-таомилини амалга оширган ҳолда ҳал этиш зарурлиги тўғрисида тузилган келишуви.
медиация тартиб-таомилини амалга ошириш тўғрисидаги келишув — тарафларнинг тузилган пайтдан эътиборан медиация тартиб-таомили амалга ошириладиган келишуви;
медиатив келишув — медиацияни қўллаш натижасида медиация тарафлари томонидан эришилган келишув.
Медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишув
Медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишув шартномадаги унинг таркибий қисми бўлган шарт тарзида ёки алоҳида келишув тарзида ёзма шаклда тузилади.
Медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишувда тарафлар ўртасида келиб чиққан ёки келиб чиқиши мумкин бўлган барча ёки муайян низолар медиация тартиб-таомилини амалга ошириш йўли билан ҳал этилиши кераклиги ҳақидаги қоида бўлиши лозим.
Медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишувда низо предмети ҳақидаги, медиация тартиб-таомилини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги, медиация тартиб-таомилини амалга ошириш билан боғлиқ харажатларда тарафларнинг иштирок этиш шартлари ҳақидаги, медиация тартиб-таомилини амалга ошириш муддатлари тўғрисидаги маълумотлар бўлиши мумкин.
Медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишув мазмуни
- тарафлар;
- низо предмети;
- медиацияни амалга ошириш тартиби, медиатор, келишилган мажбуриятлар, уларни бажариш шартлари ва муддатлари;
- медиация амалга ошириладиган тил, жой ва сана;
- медиация муддати.
Медиатив келишув
Медиация натижалари бўйича тарафлар ўзаро бир қарорга келган тақдирда тарафлар ўртасида ёзма шаклда тузилади.
Давлат органи томонидан шахснинг манфаатларини кўзлаб даъво тақдим этилган бўлса, ўша шахс мазкур давлат органининг иштирокисиз медиатив келишув тузишга ҳақли.
Медиатив келишув тарафлар учун мажбурий бўлиб, белгиланган тартибда ҳамда муддатларда бажарилиши керак.
Медиатив келишув бажарилмаслик оқибатлари
Медиатив келишув бажарилмаган тақдирда тарафлар судга мурожаат этишга ҳақли.
Медиатив келишув бажарилмаслигининг оқибатлари келишувнинг ўзида белгилаб қўйилиши мумкин.
Медиаторга ҳақ тўлаш
Профессионал медиатор ўз фаолиятини ҳақ эвазига ёки текин амалга ошириши мумкин.
Нопрофессионал медиаторнинг фаолияти текин амалга оширилади.
Нопрофессионал медиаторга унинг медиацияни амалга ошириш билан боғлиқ қилган харажатларини, шу жумладан низони кўриб чиқиш жойига бориб келиш учун йўл ҳақи, яшаш ва овқатланиш харажатларини ўрни қопланиши мумкин.
Ҳақ тўлаш ва харажатлар ўрнини қоплаш тарафлар томонидан, агар бошқача қоида бўлмаса, тенг улушларда амалга оширилади.
