Ёшга доир нафақа иш стажи бўлмаган ёки пенсия тайинлаш учун етарли иш стажига эга бўлмаган шахсларга тайинланади.

Ёшга доир нафақа:

• эркакларга — 65 ёшга етганларида;
• аёлларга — 60 ёшга етганларида;
• болаликдан ногиронлиги бўлган фарзанди бор оналарга – 55 ёшга етганларида тайинланади.

Ёшга доир нафақа шахсга унинг меҳнатга лаёқатли вояга етган фарзандлари, қариндошлари бўлмаган тақдирда тайинланади.

Нафақа ёшга доир нафақа сўраб мурожаат этган шахсни таъминлашга мажбур бўлган меҳнатга лаёқатли вояга етган фарзандларининг ёки қариндошларининг моддий ночорлиги аниқланган ҳолларда ҳам тайинланиши мумкин. Моддий ночорликни аниқлаш учун Пенсия жамғармаси ва маҳалла йиғини текишириш ўтказади.

Нафақа тайинлаш учун яшаш жойи бўйича Пенсия жамғармаси бўлимига қуйидаги ҳужжатлар топширилади:

ариза;

ёшни тасдиқлайдиган ҳужжат;

маҳалла томонидан берилган маълумотнома;

меҳнат дафтарчаси (бўлса).

Ариза 10 кунда кўриб чиқилиб, нафақа тайинлаш ёки уни тайинлашни рад этиш ҳақида қарор қабул қилиниши лозим.

Нафақа тайинланмаганлик устидан судга шикоят қилиш мумкин. Судга шикоят қилиш тартиби билан танишиш учун ҳаволага ўтинг.

Нафақаларни тўлаш ҳар ойда Пенсия жамғармаси бўлимлари томонидан белгиланган муддатларда, бироқ жорий тўлов ойидан кечикмай амалга оширилади.

Зарур иш стажигаэга бўлмаган кекса ёшдаги ва меҳнатга лаёқатсиз фуқароларга бериладиган нафақа - ойига
286 390 сўм.

Нафақа тўлаш қуйидаги ҳолларда тўхтатилади:

давлат пенсияси турларидан бири тайинланганда;
нафақа олувчи доимий яшаш учун Ўзбекистондан чиқиб кетганда;
нафақа тайинланган шахслар тўлиқ давлат таъминотига ўтказилганда;
озодликдан маҳрум этишга ҳукм этилган тақдирда.
Мазкур ҳолатлар тугаганда нафақа тўлаш давом эттирилади.

Нафақа тайинлангандан кейин, нафақа олувчи шахснинг ҳақ тўланадиган ишни бажариши ёки даромаднинг бошқа манбаига эга эканлиги нафақани тўхтатиш учун асос бўлмайди.

• Ногиронлик нафақаси иш стажига эга бўлмаган I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга ёшидан қатъи назар тайинланади.
• Бунда ногиронлик даражасини тиббий текшириш ТМЭК томонидан амалга оширилади.
• Ногиронлик нафақаси меҳнатга лаёқат йўқотилишининг бутун даври учун тайинланади.

Нафақани олиш учун яшаш жойидаги Пенсия жамғармасига ариза топшириш лозим. Ариза берилганда Пенсия жамғармаси ногиронлик даражасини аниқлаш учун ТМЭКка йўлланма беради. ТМЭК ногиронлик даражаси бўйича хулоса қабул қилгандан кейин 7 кунда Пенсия жамғармасига хулосани юборади.

Мазкур хулоса асосида Пенсия жамғармаси нафақа тўлаш ёки нафақа тўлашни рад этиш ҳақидаги қарорни қабул қилади.

• Нафақа тайинланмаганлик устидан судга шикоят қилиш мумкин. Судга шикоят қилиш тартиби билан танишиш учун ҳаволага ўтинг.
• Нафақаларни тўлаш ҳар ойда Пенсия жамғармаси бўлимлари томонидан белгиланган муддатларда, бироқ жорий тўлов ойидан кечикмай амалга оширилади.

Нафақа тўлаш қуйидаги ҳолларда тўхтатилади:

давлат пенсияси турларидан бири тайинланганда;
нафақа олувчи доимий яшаш учун Ўзбекистондан чиқиб кетганда;
нафақа тайинланган шахслар тўлиқ давлат таъминотига ўтказилганда;
озодликдан маҳрум этишга ҳукм этилган тақдирда.
Мазкур ҳолатлар тугаганда нафақа тўлаш давом эттирилади.

Нафақа тайинлангандан кейин, нафақа олувчи шахснинг ҳақ тўланадиган ишни бажариши ёки даромаднинг бошқа манбаига эга эканлиги нафақани тўхтатиш учун асос бўлмайди.

Давлат пенсияси олиш ҳуқуқига эга бўлмаган вафот этган шахснинг қарамоғида бўлган оиланинг меҳнатга лаёқатли бўлмаган аъзолари боқувчисини йўқотганлик нафақаси олиш ҳуқуқига эгадирлар. Давлат пенсиясини олиш тартиби билан танишиш учун ҳаволага ўтинг.

Қуйидагилар оиланинг меҳнатга лаёқатли бўлмаган аъзолари ҳисобланадилар:

• болалар, ака-укалар, опа-сингиллар ва набиралар 16 ёшга тўлмаган бўлса ёки 16 ёшдан катта бўлса ҳам 16 ёшга тўлмасдан ногирон бўлиб қолган бўлсалар. Бунда ака-укалар, опа-сингиллар ва набираларнинг меҳнатга қобилиятли ота-онаси бўлмаса;
• ота, она, ўгай ота, ўгай она, хотин, эр, пенсия ёшига тўлган ёки ногирон бўлсалар;
• ёшидан ва меҳнат қобилиятидан қатъи назар, ота ва онадан бири ёки эр (хотин) ёхуд бува, буви, ака-ука ёки опа-сингил, агар у вафот этган боқувчининг болалари, ака-укалари, опа-сингиллари ёки набираларини, ишловчиларга болага қараш учун иш ҳақи сақланмаган таътилда бўлиш ҳуқуқини берадиган ёшга тўлгунга қадар боқиш билан машғул бўлса ва ишламаса;
• бува ва буви — агар қонунга мувофиқ уларни боқиши шарт бўлган кишилар бўлмаса.

Нафақа суммаси вафот этган шахс олган нафақа миқдорига боғлиқ бўлади.

Бунда нафақа қуйидаги миқдорларда тайинланади:

• оиланинг уч ва ундан ортиқ меҳнатга лаёқатсиз аъзосига — нафақанинг 100 фоизи;
• оиланинг меҳнатга лаёқатсиз икки аъзосига — нафақанинг 75 фоизи;
• оиланинг меҳнатга лаёқатсиз бир аъзосига — нафақанинг 50 фоизи.

Боқувчисини йўқотганлик нафақасини олиш ҳуқуқига эга бўлган оила аъзоларининг барчасига битта умумий нафақа тайинланади. Агар оила аъзоси талаб қилса унинг нафақадаги улуши ажратилади ва унга алоҳида тўланади. Бунда тайинланган нафақанинг умумий миқдори олувчиларнинг умумий сонига бўлинади.

Боқувчисини йўқотганлик учун тайинланадиган нафақани олиш учун Пенсия жамғармасига қуйидаги ҳужжатларни топшириш керак:

• ариза;
• боқувчининг вафот этганлиги тўғрисидаги гувоҳнома;
• оила аъзоларининг туғилганлиги тўғрисидаги ҳужжатлар нусхалари.

Ариза 10 кунда кўриб чиқилиб, нафақа тайинлаш ёки уни тайинлашни рад этиш ҳақида қарор қабул қилиниши лозим.

Нафақа тайинланмаганлик устидан судга шикоят қилиш мумкин. Судга шикоят қилиш тартиби билан танишиш учун ҳаволага ўтинг.

Нафақа тўлаш қуйидаги ҳолларда тўхтатилади:

давлат пенсияси турларидан бири тайинланганда;
нафақа олувчи доимий яшаш учун Ўзбекистондан чиқиб кетганда;
нафақа тайинланган шахслар тўлиқ давлат таъминотига ўтказилганда;
озодликдан маҳрум этишга ҳукм этилган тақдирда.
Мазкур ҳолатлар тугаганда нафақа тўлаш давом эттирилади.

Нафақа тайинлангандан кейин, нафақа олувчи шахснинг ҳақ тўланадиган ишни бажариши ёки даромаднинг бошқа манбаига эга эканлиги нафақани тўхтатиш учун асос бўлмайди.